Các loại rau thủy sinh như cải xoong, cần…, có nhiều dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể nhưng nó cũng có thể là một ổ chứa giun sán nếu ở trong nước bị ô nhiễm.

Sán lá ruột là một loại sán lá nhỏ ký sinh trong ruột của người và một số gia súc, đặc biệt thường gặp ở loài lợn. Tuy nhiên, loại sán này cũng ký sinh trong ruột người và sẽ gây bệnh cho người.

Nguyên nhân, do sán ký sinh trong ruột lợn, đẻ trứng và trứng sán theo phân ra ngoài làm nhiễm bẩn các nguồn nước. Sau một khoảng thời gian, ấu trùng hình thành và phát triển trong trứng, chúng phá vỡ vỏ trứng chui ra ngoài tìm ốc để ký sinh.

Sau khi xâm nhập vào ốc, ấu trùng phát triển thành ấu trùng có đuôi. Lúc này chúng rời bỏ ốc, sống bám vào một số loài cây thủy sinh như ngó sen, bèo, củ niễng… và những loại thực vật mọc dưới nước.

Một số loại rau thủy sinh, giun sán dễ trú ngụ

Những loại rau củ thủy sinh như: rau rút, rau cần, rau muống, rau cải xoong, củ niễng, ngó sen,… có nhiều dưỡng chất nhưng nếu không biết cách chế biến thì dễ gây bệnh sán lá ruột.

Rau cải xoong
Rau cải xoong được biết đến là loại rau có chứa hàm lượng vitamin, i-ốt, canxi,… cao, với nhiều công dụng trong việc phòng và điều trị bệnh, không chỉ giúp phòng ngừa bệnh tim mạch, bướu cổ, chống lão hóa, mà còn giúp tẩy độc, lợi tiểu, rau cải xoong có nhiều chất xơ nên có tác dụng tốt đối với dạ dày, thông gan mật, góp phần làm giảm bệnh ứ máu….

Cải xoong là rau thường dính nhiều trứng giun sán

Tuy nhiên, theo một số nghiên cứu cho thấy thì rau cải xoong có thể là ổ chứa giun sán nếu chúng ở trong môi trường nước bị ô nhiễm nặng.

Rau cần

Rau cần là loại rau mùa lạnh, nhưng từ những ngày cuối thu chúng ta đã bắt gặp những gánh rau cần được bày bán ở chợ. Rau cần có hai loại, một loại là cần nước được trồng ở các ao nông, một loại là cần cạn trồng ở ruộng.
Loại rau cần trồng dưới nước thường sẽ chứa nhiều giun sán hơn loại rau cần trồng trên cạn. Khi ăn lẩu, chúng ta cần phải rửa thật sạch, ngâm nước muối và để chín kỹ rồi mới ăn.

Rau muống nước

Rau muống là một loại rau rất phổ biến bởi tính chất dễ trồng, dễ chế biến và là món ăn với giá cả hợp lý. Vì là loại rau thường dùng của mọi người nên trong quá trình trồng rau muống đôi lúc người nông dân sử dụng một số loại hóa chất kích thích cho cây tăng trưởng.

Trồng rau muống nước dễ chăm sóc, chi phí thấp. Rau ăn giòn, đậm và ngọt hơn rau muống cạn, rau muống nước được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng và tiêu thụ mạnh ở thị trường Việt Nam. Tuy nhiên, rau muống được trồng ở môi trường nước bẩn sẽ chứa rất nhiều giun sán.

Ngó sen

Ngó sen là một bộ phận dưới gốc cây sen, một loại thức ăn và là một vị thuốc Nam thông dụng mang tên “Liên ngẫu”. Trong ngó sen có canxi, photpho, đường glucoza, sắt, vitamin C…

Ngó sen là một loại thức ăn tốt, nhưng phải ăn chín, không được ăn sống. Vì phát triển trong bùn dưới đáy nước các ao, hồ, đầm, nên ngó sen sẽ dễ bị nhiễm nhiều mầm bệnh nguy hiểm. Ngoài những bệnh truyền nhiễm qua đường tiêu hoá, ngó sen còn là nơi ấu trùng sán lá ruột trú ẩn, một loại sán lá ký sinh trong ruột người và một số loài gia súc, nhất là loài lợn.

Cách nhận biết khi nhiễm giun sán và điều trị

Người ăn phải những loại rau thủy sinh chưa được nấu chín sẽ ăn theo cả ấu trùng sán lá vào ruột. Khi vào cơ thể, ấu trùng sẽ bám vào ruột non, sống ký sinh và trưởng thành ở đấy. Thời gian từ lúc ấu trùng xâm nhập vào cơ thể đến khi chúng trưởng thành khoảng 90 ngày.

Khi bị nhiễm sán, bệnh nhân chỉ bị mệt mỏi, sức khoẻ giảm sút, thiếu máu nhẹ,… Khi bệnh toàn phát, bệnh nhân bị đau bụng kèm theo tiêu chảy. Phân lỏng, không có máu, nhưng có chất nhày và chứa lẫn nhiều thức ăn không tiêu.

Bệnh nhân thường hay đau bụng ở vùng hạ vị kèm theo tiêu chảy và có thể xuất hiện những cơn đau dữ dội. Nếu người bệnh nhiễm nhiều sán và không được điều trị kịp thời, bệnh sẽ ngày càng nặng, có thể sẽ bị phù nề và tràn dịch ở nhiều nội tạng, gây ra cái chết trong tình trạng suy kiệt.

Việc điều trị bệnh sán lá ruột không khó, miễn là chúng ta chú ý phát hiện sớm và kịp thời điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ. Để đề phòng bệnh này chúng ta không nên ăn những loại rau thuỷ sinh chưa nấu chín. Ngoài ra chúng ta cần phải quản lý tốt nguồn phân, không dùng phân tươi để bón cây trồng, nhất là những cây trồng dưới nước.

Khi có nghi ngờ ăn phải rau có nhiễm giun sán, bạn cần tới phòng khám chuyên khoa bệnh giun sán để được xét nghiệm phân và xét nghiệm máu sẽ chắc chắn biết có nhiễm bệnh giun sán hay không và điều trị sớm khỏi nhanh không để lại biến chứng.

DS. Cao Chí Công