Bệnh sán kim có nguy hiểm không

Bệnh sán kim có nguy hiểm không
858 Lượt xem

Khi người hoặc các động vật khác ăn hay nuốt phải trứng sán, vào đến tá tràng ấu trùng được giải phóng ra và chui vào thành ruột, theo tĩnh mạch, bạch mạch, vào hệ thống đại tuần hoàn đi khắp cơ thể.

I. Đặc điểm hình thể sán chó.

Sán chó (sán kim) có tên khoa học là Echinococcus granulosus chiều dài khoảng từ 3 đến 6 mm, đầu hình quả lê, chiều ngang khoảng 0,3 mm. Thân gồm từ 3 đến 4 đốt. Đầu sán nhô ra có 4 giác và vòng móc với từ 28 đến 50 móc. Đốt thứ nhất chưa có bộ phận sinh dục, đốt thứ hai lưỡng giới, đốt thư ba dài và rộng hơn cả, có tử cung bịt kín, chứa khoảng từ 500 đến 800 trứng sán. Trứng sán có ấu trùng ở bên trong với 6 móc giống như các loại sán dây khát.

Bệnh sán kim

Sán chó (Sán kim) trưởng thành và trứng sán kim

Vật chủ chính của sán kim là chó nhà, chó rừng, đôi khi là loài cáo. Sau khi ký sinh và phát triển trong ruột chó, đốt sán kim già tự động di chuyển ra ngoài hậu môn và bị vỡ làm trứng sán tung ra khắp nơi. Khi đốt sán ra ngoài hậu môn sẽ kích thích gây ngứa, chó liếm hậu môn rồi liếm lông nên lông chó cũng bị dính nhiều trứng sán và dễ dàng lây nhiễm cho các vật chủ phụ khác như cừu, trâu, bò, ngựa, dê, lợn. Cừu là vật chủ phụ chủ yếu và người là vật chủ phụ tình cờ.

http://www.impe-qn.org.vn/impe-qn/vn/upload/info/image/1297499862859_EchinococcusLifeCycle.gif

Vòng đời của sán chó

Khi người hoặc các động vật khác ăn hay nuốt phải trứng sán, vào đến tá tràng ấu trùng được giải phóng ra và chui vào thành ruột, theo tĩnh mạch, bạch mạch, vào hệ thống đại tuần hoàn đi khắp cơ thể. Nếu không bị thực bào, ấu trùng sán mất đi những giác và hình thành bọng sán. Sau khoảng 5 tháng, bọng sán thành nang sán có đường kính khoảng 10 mm. Nang đầu sán chứa đầy nước.

Bệnh sán kim

Nang sán chó và bọng sán thành nang dưới da

Nang sán chó ở người có 3 loại gồm nang một bọc (aunilocular), nang xương (osseous) phát triển trong mô xương và nang túi (alveolar) của Echinococcus multilocularis. Loại nang một bọc gặp phổ biến ở người, ít gặp ở động vật. Nang sán phát triển chậm trong nhiều năm, hình tròn; thường gặp với tỷ lệ 66% ở gan, 22% ở phổi; 3% ở thận, 2% ở xương, 1% ở não và một số cơ quan khác như cơ, lách, tim, mắt.

Nang sán chó ở gan

Nang sán chó ký sinh trong gan

Cấu tạo nang sán (hydatidcyst) gồm lớp vỏ dày khoảng 1 mm và màng sinh sản dày từ 22 đến 25 µm, ở trong là dịch màu hơi vàng. Nang ấp (brood capsule) chỉ có màng sinh sản trong chứa những đầu sán. Nang sán con có cấu tạo lập lại của nang sán mẹ.

Nang sán chó ở não

Nang sán chó ở não

Khi nang sán vỡ, có rất nhiều đầu sán non từ nang sán thoát ra tràn vào dịch nang. Một nang sán trung bình chứa khoảng 2 triệu đầu sán non. Nếu chó ăn phải nang sán, sau 7 tuần trong cơ thể chó có hàng triệu con sán trưởng thành. Nếu nang sán vỡ trong cơ thể vật chủ, đầu sán non lại phát triển thành nang sán mới gọi là nang sán thứ phát. Nang sán con trong dịch nang sán đôi khi có thể sinh ra nang sán cháu.

Có một số nang sán do vôi hóa hoặc bị vi khuẩn xâm nhập, nó không có nang ấp và không có đầu sán được gọi là nang “sạch” hoặc nang không đầu (acephalocyst)

Triệu chứng bệnh lý, chẩn đoán và điều trị bệnh

Khi sán kim Echinococcus granulosus xâm nhập và ký sinh trong cơ thể, nang sán sẽ chèn ép các phủ tạng, cơ quan ở chung quanh và gây nên những biến chứng quan trọng. Sự tổn thương và nguy hại còn tùy thuộc vào vị trí có nang sán ký sinh.

Nếu nang sán bị vỡ, nó gây nên sự nhiễm độc, dị ứng, choáng quá mẫn và đầu sán tràn ra ngoài tạo thành các nang sán thứ phát. Nang sán thứ phát có thể từ 2 đến 5 năm sau mới xuất hiện kể từ khi nang sán tiên phát bị vỡ và thường gây tử vong ở giai đoạn này.

Chẩn đoán phát hiện được nang sán kim thường rất khó do nang sán phát triển chậm so với các loại u nang khác. Vì vậy trên thực tế lâm sàng, nang sán kim thường không phát hiện được kịp thời như trường hợp nang sán kim ở vòm họng có khi phải mất tới 30 năm sau mới có triệu chứng nặng biểu hiện. Qua kỹ thuật chụp phim X quang, có thể phát hiện được nang sán sớm. Xét nghiệm máu ghi nhận bạch cầu ái toan tăng từ 20 đến 25% hoặc chẩn đoán huyết thanh miễn dịch đặc hiệu sán kim cho kết quả dương tính là những dấu hiệu chỉ điểm, định hướng quan trọng cho việc chẩn đoán bệnh.

phim x quang sán chó

Hình ảnh nang sán chó qua siêu và trên phim XQ

Điều trị bệnh sán chó bằng phương pháp phẫu thuật được áp dụng cho những nang sán có thể mổ được và bóc nguyên cả nang sán. Những trường hợp nang sán không mổ được thì dùng phương pháp trị liệu sinh học bằng cách tiêm nhiều lần cho bệnh nhân chất dịch được lấy ra từ các nang sán nước, xem như tiêm một loại kháng nguyên; dần dần các nang sán ở bệnh nhân sẽ được thu nhỏ lại.

Người bị bệnh sán chó cần phải theo dõi và điều trị tại cơ sở y tế có chuyên khoa ký sinh trùng

Phòng bệnh sán chó

Mặc dù bệnh sán chó Echinococcus granulosus ít được phát hiện tại nước ta nhưng theo y văn và Nhà khoa học Faust, 1970 đã đề cập, nghiên cứu ghi nhận bệnh này phân bố, hiện diện ở một số nước châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Philippin và Việt Nam. Vì vậy các nhà khoa học cũng như ngành y tế cần quan tâm và đừng lãng quên một loại bệnh ký sinh trùng ít gặp nhưng nó có rất nhiều khả năng lây nhiễm từ loài chó nhà sang người mặc dù người là vật chủ phụ ngẫu nhiên.

Việc phòng bệnh chủ yếu và có hiệu quả nhất là không cho chó ăn các nang sán khi giết mổ lợn, cừu, trâu, bò; các nang sán này cần được chôn lấp thật kỹ. Cần chú ý, giữ gìn vệ sinh khi tiếp xúc, vui đùa với chó. Nếu gia đình nuôi chó nhà, nên có chế độ chăm sóc cho chó, định kỳ phải khám bệnh phát hiện bệnh sán kim ở chó và điều trị triệt để bệnh cho chó.

Một điều cộng đồng cần ghi nhớ để phòng bệnh chủ động là mặc dù bệnh sán chó Echinococcus granulosus ít gặp nhưng nó dễ dàng có khả năng lây nhiễm từ chó nhà sang người. Khi bị nhiễm bệnh thì việc phát hiện, chẩn đoán sẽ gặp rất nhiều khó khăn, chậm trễ; việc điều trị cũng khá phức tạp, làm ảnh hưởng đến sức khỏe, kể cả tính mạng con người.

Nhóm BS Phòng Khám Chuyên Khoa Ký Sinh Trùng Ánh Nga
bản đồ đường đi
thông báo

LỊCH NGHỈ TẾT NGUYÊN ĐÁN 2025

Thời gian nghỉ Tết 11 Ngày

Từ ngày: 29/01 đến 05/02/2025

Ngày 06/02/2025 ( Mùng 9 Tết)

Phòng khám làm việc lại bình thường

Kính chúc quí khách An Khang Thịnh Vượng, Vạn Sự Như Ý.

Trân trong thông báo.

Hỗ trợ trực tuyến

"Thường xuyên ngứa da

 nên kiểm tra giun sán"

TƯ VẤN MIỄN PHÍ

LIÊN HỆ BS. NGA

Hotline: 0947 232 062

Phòng khám quốc tế ánh nga

GIẤY PHÉP SỐ 

02523/SYT-HCM-GPHĐ

MÃ SỐ THUẾ

0312466011/SKHĐT-HCM

ĐC: 76 Trần Tuấn Khải, P.5, Q.5, TP. HCM

ĐT: 028 38 30 23 45 - Tổng Đài 081080

video clip
Bác sĩ Nga chia sẻ bắt con sán xơ mít dài 3 mét trong bụng bé trại 7 tuổi
Bác sĩ Nga chia sẻ bắt con sán xơ mít dài 3 mét trong bụng bé trại 7 tuổi
Giới thiệu  phòng khám Ánh Nga
Giới thiệu phòng khám Ánh Nga
thống kê truy cập
  • Đang online: 39
  • Hôm nay: 2838
  • Tuần: 25963
  • Tháng: 26777
  • Tổng truy cập: 2177181
Zalo
Hotline
Hotline